70 jaar geleden waren vrede en recht het grondmotief voor Europese samenwerking. Adenauer en Schuman wisten over hun wantrouwen en tegengestelde belangen heen te stappen en een vicieuze cirkel van oorlog op het Europese continent te doorbreken. Hun gedeelde christelijke geloof speelde hierin een belangrijke rol. Uit het verdriet en de puinhopen van de wereldoorlogen is door hun inspanningen de Europese Gemeenschap voor Kolen en Staal opgericht. Ze maakten Europese economische integratie dienstbaar aan een proces van vrede en verzoening. De Europese samenwerking legde de basis voor langdurige vrede en welvaart op een continent dat lange tijd geteisterd werd door oorlog. Samenwerking, ondernemerschap en technologische ontdekkingen hebben ons in de Europese Unie veel voorspoed gebracht. We zijn gewend geraakt aan de praktische voordelen van de interne markt, zoals voor hetzelfde tarief bellen vanaf ons vakantieadres en overal betrouwbaar eten in de winkels.

Het oorspronkelijke leidmotief van vrede en recht raakte hierbij echter op de achtergrond. De neoliberale marktlogica van economische integratie werd een alomvattend doel op zichzelf, waarbij de voordelen met name terecht komen bij een kleine groep grote bedrijven en welvarende huishoudens. Dit moet anders. De Europese overheden dienen zich in te spannen voor eerlijke handel zodat de samenleving in alle lidstaten tot bloei kan komen. Ook staat een vrij en veilig leven, zoals we dat in Europa kennen, onder druk door de Russische aanvalsoorlog in Oekraïne, migratie, klimaatverandering, energie- en grondstofafhankelijkheid en de digitale macht van Big Tech bedrijven over het leven van mensen. In de EU van vandaag moeten we opnieuw vrede zoeken en recht doen.

In deze woelige tijden wil de ChristenUnie vanuit geloof en liefde voor de medemens zich inzetten voor een geloofwaardige Europese Unie die vrede en recht weer centraal stelt en zich inzet voor de waarde van leven, gezinnen en gemeenschappen, zorgdraagt voor de schepping en streeft naar publieke en sociale gerechtigheid.

We leven in een tijd waarin veel mensen welbewust afscheid nemen van het christelijke verleden dat Nederland en Europa heeft gevormd. Maar een politiek die los komt te staan van in het christendom gewortelde waarden, mist koers. Eerbied voor menselijke waardigheid, vrijheid, democratie en gelijkheid, de rechtsstaat en mensenrechten vormen de basis van de Europese Unie als waardengemeenschap. Deze waarden die opgenomen zijn in het verdrag van de Europese Unie hebben nadrukkelijk christelijke wortels. De Europese Unie kan slechts geloofwaardig zijn als ze deze onderliggende waarden en haar christelijke wortels serieus neemt en koestert.

Voor de ChristenUnie is de Europese Unie daarom geen doel in zichzelf, maar een plek waar we ons met volle overtuiging willen inzetten voor dienstbare, rechtvaardige en geloofwaardige politiek, zoals we dat op zoveel andere plekken in Nederland op verschillende bestuurslagen ook doen. Hierbij is publieke gerechtigheid het leidende christelijk-sociale principe om EU-beleid inhoudelijk te toetsen. Concreet betekent dit dat beleid recht moet doen aan het leven in alle kwetsbaarheid en de schepping, aan familie en gemeenschap als plekken waar we oefenen in verbondenheid, en aan ondernemerschap dat bijdraagt aan de bloei van de samenleving.

Daarnaast hanteren we het subsidiariteits-principe om te toetsen of de EU de beste plek is om besluiten te nemen of dat nationale, regionale of lokale overheden dit beter kunnen doen. Een geloofwaardige Europese Unie erkent en respecteert, enerzijds, de eigenheid van lidstaten, regio’s en lokale gemeenschappen, bijvoorbeeld op het gebied van zorg, onderwijs en het sociaal domein. Ze kan daarbij wel samenwerking en uitwisseling faciliteren. Anderzijds toont een geloofwaardig Europese Unie leiderschap als het gaat om grensoverschrijdende uitdagingen die nauwe samenwerking tussen de verschillende landen vereist, zoals klimaatverandering, migratie, belastingontwijking, een eerlijke (digitale) economie, veiligheid en het buitenlands beleid. Hierbij geldt dat er zoveel mogelijk ruimte wordt geboden ten aanzien van de implementatie van gezamenlijke besluiten.

Voor die zaken die op het niveau van de Europese Unie besloten worden, door overeenstemming tussen de lidstaten en het Europees Parlement, spant de ChristenUnie zich in voor een geloofwaardige EU die transparant is, beter te volgen voor burgers, en daadkracht en draagvlak hand in hand laat gaan.

Vanuit deze visie op een geloofwaardig Europa wil de ChristenUnie zich de komende vijf jaar inzetten voor een democratisch Europa. Dat betekent een Europa dat staat voor de bescherming van de rechtsstaat en respect voor grond- en mensenrechten en staat voor de beschermwaardigheid van het leven. Een Europa dat bijdraagt aan een democratische en transparante EU besluitvorming en aan de digitale veiligheid en weerbaarheid van overheden, bedrijven en burgers. Dit gaat samen met een veilig Europa waarbij we vrede zoeken. Om burgers te beschermen tegen oorlog, georganiseerde misdaad, terrorisme, mensenhandel, cybercriminaliteit en fraude is nauwere Europese samenwerking nodig, zowel in EU- als NAVO- verband. Een rechtvaardig Europa vangt mensen op die een gegronde vrees hebben voor vervolging wegens hun geloof, ras, nationaliteit, politieke overtuiging of seksuele geaardheid. Gezien de klimaatuitdagingen gaan we voor een groen Europa waarbij we streven naar een groene, duurzame maatschappij die tot bloei komt binnen de grenzen van de aarde en die zich kenmerkt door ecologische en sociale gerechtigheid. We zetten in op een voortrekkersrol van de EU in de energietransitie en een duurzame landbouw- en visserijsector. Een economisch Europa dat bijdraagt aan een welvarend, duurzaam en financieel gezond Europa met een stabiele en sterke positie in de wereldeconomie en paal en perk stelt aan vormen van economische globalisering die de ongelijkheid binnen en tussen landen vergroot, praktische werkgelegenheid uitholt en alleen werkt voor multinationals. Een sociaal Europa draagt bij aan de bestaanszekerheid van en fatsoenlijke arbeidsomstandigheden voor alle burgers. De meerwaarde van samenwerking op het gebied van onderwijs en volksgezondheid wordt benut. Om Europese besluitvorming dichter bij de burger te brengen, investeren we in een regionaal Europa. Regio’s betrekken we optimaal bij de vormgeving en implementatie van Europees beleid en juist vanwege grensoverschrijdende uitdagingen zetten we ons in voor een internationaal Europa dat investeert in een internationale rechtsorde, eerlijke handel, en goede relaties met andere landen en regio’s.

De ChristenUnie wil werken aan de EU als een geloofwaardige waardengemeenschap. Dit doen we niet vanuit een hoogmoedig maakbaarheidsdenken, maar vanuit de roeping om vrede te zoeken en recht te doen, met vallen en opstaan in een gebroken wereld – in Nederland en Europa. In het hoopgevende besef dat God deze wereld draagt.